ඇපල් අයිෆෝන් දුරකතනයේ ඉතිහාසය සහ විකාශනය

ජංගම දුරකථන කොතෙකුත් තිබේ යයි ඔබට විටෙක සිතෙන්නට ඇත. නමුත් ඔබ සිතන තරම් ජංගම දුරකථන මෙලොව නැත. මන්ද යත් මෙලොව වාසි ජනතාවගෙන් සියයට පනහක් වත් තරම් අය තවමත් ජංගම දුරකතනයක් තියා ස්ථාවර දුරකතනයක සෙවනැල්ලක් වත් දැක නොමැති බැවිනි. නමුත් අප රටේ  නම් ජංගම දුරකථන සඳහා ලියාපදිංචි කර ඇති සිම් පත් ගණන රටේ මිනිසුන් ගන්නටත් වඩා වැඩිය. 

මේ ලොව ජංගම දුරකථන මාදිලි බොහෝසෙයින් තිබේ. එයිනුදු ඇපල් අයිෆෝන් දුරකතයට හිමි වන්නේ ප්‍රමුඛස්ථානයකි. මේ වනවිට ඇපල් අයිෆෝන් මෙලොවට පැමිණ වසර 9කට අධිකයි. පෙනෙන විදියට නම් එහි ජනප්‍රියත්වය  වසරින් වසර වැඩිවේ . එනිසාම එහි විකාශනය හා ඉතිහාසය පිළිබඳව තොරතුරු බිඳක් ගෙන හැර පෑමට අපි  සුදානම් වුනෙමු.

 අයිෆෝන් දුරකතනයට වසර සිය ගණන් ඉතිහාසයක් නොවුනත් එහි පළමු එළිදැක්වීම සිදු වුනේ වසර 2007 දිය. එනම් මිට වසර 9 කට පමණ ඉහතදීය. අද පවතින අයිෆෝන් එකක් හා සැසඳීමේදී ළදරු වියක පැවතුනත්, එකල හැටියට  අයිෆෝන් දුරකතනය එම  යුගයේ දැවැන්තම සොයාගැනීමක් විය. එය, එකල මිනිසුන් නොදුටු විරු වස්තුවක් විය. ලොකු කුඩා සියල්ලන්ටම පාහේ එය සෙල්ලම් බඩුවක් තරම් අරුම පුදුම දෙයක් විය.  අයිෆෝන් දුරකතනයේ පළමු එලි දැක්ම සිදු කර එය වෙළඳපොළට නිකුත් කර දිනයේ ඇපල් වෙළඳසල් වල වැල නොකැඩී ජන ගංගාවන් එක් රැස් වන්නට විය. සමහරුන්ට පෝලිම් වලට වී බොහෝ වේලා සිට ගෙන සිටින්නට විය. ඉල්ලුමට හරියන්න ලබා දිය නොහැකි වීමෙන් තවත් අයට පාරේ බැංකු මතට වී කල් මරන්නටද සිදුවිය.  අයිෆෝන් දුරකතනය පළමු දිනයේදීම පුදුම සහගත ලෙස අලෙවි වන්නට විය.

මෙතරම් ප්‍රචලිත වූ ප්‍රථම අයිෆෝන් දුරකතනයේ එකල ගති ලක්ෂණ කිහිපයක් අපි විමසා බලමු.

 ප්‍රථම අයිෆෝන්   දුරකතන ගිගා බයිට් 4 සිට 16 දක්වා ප්‍රමාණයන්ගෙන් මිලදී ගත හැකිවිය. දැන් මෙන්ම එකල ද මෙමරි කාර්ඩ් දැමීමේ හැකියාවක් ඒවා තුල නොවුනි. එහි තිරය ප්‍රමාණයෙන් අඟල් 3.5ක් වූ අතර දුරකතනයේ මුළු බර ග්‍රෑම් 135කි. අයිෆොන් දුරකතනයේ පිටුපස කැමරාව මෙගා පික්සල් 2ක එකකි. එහි ඉදිරිපස කැමරාවක් නොවිය. 

කුඩා පරිගණකයක් බඳු වූ එහි ප්‍රොසෙසරය 400MHz වේගයක් සහිත විය. රැම් මතකය 128mb කි.
එමෙන්ම එය සතුව සාපේක්ෂව  දියුණු වෙබ් බ්‍රව්සරයක් විය. එකල පැවතුනු අනෙකුත් සාමාන්‍ය හා ස්මර්ට්ෆොන් වලින් වෙබ් අඩවි නැරඹීමේදී වූ සංකුලතා අයිෆෝන් දුරකතනයේ වෙබ් බ්‍රව්සරයේ නොවිය. වෙබ් පිටුවක්  නැරඹීමේදී එහි සැලැස්ම බොහෝ විට වෙනස් වී දර්ශනය වුවත් අයිෆෝන් තුළින් නැරඹීමේදී එසේ නොවුනි. ඊට හේතුව වුයේ WAP තාක්ෂණයට වඩා හොඳ තාක්ෂණයක් අයිෆෝන් සතුව තිබීමය.

ඇපල් සමාගමේ ප්‍රවර්ධන සංකල්පයකට අනුව  අයිෆෝන් එක  එකල පැවති ජනප්‍රිය උපාංග ත්‍රිත්වයක එකතුවකි. ඒ අනුව අයිෆෝන් එකක් යනු පුළුල් තිර අයිපොඩ් එකක්, ජංගම දුරකතනයක් සහ අති  ප්‍රබල අන්තර්ජාල උපාංගයක එකතුවකි.

නමුත් ඇතැම් දේවලින් නම් අයිෆෝන් එක මිලෙන් අඩු වෙනත් ජංගම දුරකථන  වලටත් වඩා දුර්වල විය. MMS, වීඩියෝ තිරගත කිරීම්, වෙනස් කල හැකි නාද රටා, මෙමරි කාර්ඩ් ආදිය අයිෆෝන් තුල නොවිය. එමෙන්ම එක් කෙටි පණිවිඩයක් එකවර යැවිය හැකි වුයේ එක් අංකයකට පමණකි. කොපි, පේස්ට් කිරීම් ආදී සරල ක්‍රියාවන් මෙන්ම ඊට වඩා සංකීර්ණ පද සැකසුම් කාර්යයන් හෝ ප්‍රථම අයිෆෝන් දුරකතනයෙන් කල නොහැකි විය.

එය සතුව Google maps අන්තර්ගත කර තිබුනත් GPS පහසුකම තිබුනේ නැත. එසේ වුවත් GPS පවා නොමැතිව මාර්ග දිශා ලබා දීමේ හැකියාව නම් අයිෆෝන් සතුව පැවතුනි.

කෙසේ වෙතත් යථෝක්ත පහසුකම් එකල හැටියට ඉතාමත් ඉහල ගනයේ ඒවා විය. 

ප්‍රථම අයිෆෝන් දුරකතනයෙන්  ඇමතුම් ලබා ගත හැකි වුයේ AT&T සිම්පත් භාවිතයෙන් පමණි. මන්ද යත් ප්‍රථම අයිෆෝන් එක තුල පවතී තාක්ෂනය අනෙකුත් දුරකථන ජාල  සමාගම් ඒ වනවිටත් බැහැර කර ඊට වඩා අලුත් තාක්ෂනයන් වෙත මාරු වී තිබුණු නිසායි.  නමුත් ස්ටීව් ජොබ්ස් විසින් AT&T සමාගම  සමග එක්ව තිබුණු ගිවිසුම් වලට අනුව සෑම AT&T භාවිත කරන අයිෆෝන් බිලකින්ම මසකට ඩොලර් දහයක මුදලක් ඇපල් සමාගමට හිමි විය යුතු විය. විශ්ලේෂණ දත්ත වලට අනුව 2007 වර්ෂය අවසාන වනවිට ඇපල් දුරකථන මිලියන 3 කට වඩා අලෙවි විය යුතුව තිබුණි. 

මේ සා අති විශාල ඉල්ලුමකට සෑහෙන්න අයිෆෝන් නිපදවීම, ඇපල් සමාගමේ සේවකයින්ට අතිශය පීඩාකාරී විය.   එහි මෘදුකාංග ඉංජිනේරුවන්ට  දින ගණන් නිදි වර්ජිත රාත්‍රියන්  ගත කරන්නට සිදු විය. එහි වූ, එක්තරා නිෂ්පාදන කලමනකරිවරයකට අපුරු ඇබැද්දියකට මුහුණ දීමටද මෙකල සිදු විය. දැඩි කාර්ය බහුල තාවය නිසා, තම කාර්යාලයිය කාමරයට වැදුණු ඇය දොර වැසුයේ දැඩි වේගයෙනි. එම වේගයට අගුල කැඩී දොර නැවත අර ගැනීම පවා නොහැකි විය. එහි සෙසු සේවකයන්ට සිදු වුයේ පැය ගණනක් ගතකර, දොර කඩා ඇයව එලියට ගැනීමටයි.

මුල්ම අයිෆෝන් දුරකතය 8GB හා 16GB ලෙස වර්ග දෙකකින් පැමිණියේය. මින් 8GB එක ඩොලර් 399 කටත්, 16බGB එක ඩොලර් 499 කටත් අලෙවි විය.  එකල  අයිෆෝන් දුරකතනය ලොව මිල අධිකම දුරකථනය නොවුනු අතර ඊට වඩා මිලෙන් බොහොම වැඩි දුරකථන ඕන තරම් වෙළඳ පොලේ විය. 

එකල දල වශයෙන් ඩොලර් 399 කට අලෙවි වූ, අයිෆෝන් එකකින් අපල සමගම ලැබූ ශුද්ධ ලාභය $89කි. එසේ නම්, අයිෆෝන් මිලියන 3කින් ඔවුන් ලද ලාභය කෙතරම් දැයි ඔබම සිතා  බලන්න.  ඒ, එක් දුරකතනයක වසර දෙකක බිල සඳහා ඩොලර් 240ක කොමිස් මුදලක් ලැබීමට  AT&T සමාගමත් සමග ඇති කරගත් ගිවිසුමට අමතරවයි.

මෙවැනි විශාල ලාභයක් ලැබුවේ අපල සමාගම පමණක්ම නොවේ. අයිෆෝන් මිලදී ගත බහුතරයක්,  AT&T වෙත නව පාරිභෝගිකයින් විය. එබැවින් AT&T හි සිම්පත් සහ අන්තර්ජාල දත්ත පැකේජ විකුණුම් ඇති ශ්‍රිඝ්‍රතාවයකින් ඉහල යන්නට විය.

අයිෆෝන් දුරකතනයේ දෙවැනි පරම්පරාව එලි දැක්වුණේ තවත් වසරක් පමණ ගොස්ය. එනම් 2008 වසරේදීය. එහි පළමු අයිෆෝන් දුරකතනයට වඩා පහසුකම් රැසකින් යුක්ත විය. මුලදී නොතිබුණු 3G සම්බන්ධතාවය සහ GPS මෙහිදී සපයා තිබුණි. අයිෆෝන් දුරකතනයකට ඡයාරූප ගත හැකි වුවත්, වීඩියෝ   තිරගතරීමේ හැකියාවක් මේ වනවිටත් තිබුනේ නැත.

එම තිරගත කිරීමේ පහසුකම අයිෆෝන් දුරකතනයට ලැබුනේ 2009 දී එලි දැක්වුණු 3GS දුරකතනයත් සමගයි. එපමණක් නොවේ, කටහඬ හඳුනා ප්‍රතිචාර දැක්වීමටද එයට හැකි විය. නමුත් එම කටහඩ පාලනය කරන වැඩසටහන  එකල "සිරි" නමින් හැඳින් වුයේ නැත. මෙම දුරකථනය කොතෙකුත් ජනප්‍රිය වුවද යත්, පළමු සතියේදීම දුරකථන මිලියනයකට වඩා විකිණී ඇත.

2010 වර්ෂදී තවත්  අයිෆෝන් දුරකතනයක් එලි දැක්විණි. එය අයිෆෝන් 4 නම් විය. ඉදිරිපස කැමරාවක් සහිත පළමු ඇපල් දුරකථනය මෙම අයිෆෝන් 4 විය. එමෙන්ම, තිරයේ ප්‍රමාණය වෙනස් නොකර පික්සල් ප්‍රමාණය වැඩි කරමින් Retina Display හඳුන්වා දෙනු ලැබුයේද මෙමගිනි.

4S අයිෆෝන් දුරකථනය එලි දක්වනු ලැබුයේ වර්ෂ 2011 දිය.  කටහඬට  ප්‍රතිචාර දැක්වීමේ වැඩසටහන තව දුරටත් සංවර්ධනය කර වත්මන් "සිරි" වැඩසටහන ලෙස මුලින්ම එක්  කරනු ලැබුයේ මෙම 4S දුරකතනයටයි. එමෙන්ම එහි කැමරාව 8 මෙගා පික්සල් දක්වා වැඩි කරනු ලැබිය. 

මේ ආකාරයට විවිධ උපාංග හා මෘදුකාංග එක් කරමින් සෑම වසරකදීම ඇපල් අයිෆෝන් එකක් එලි දැක්වීම සිදුවේ. මේ වනවිට අයිෆෝන් දුරකතනය එලි දක්වා වසර 9ක් වනවිට දැන් වෙළඳපොලේ ඇත්තේ අයිෆෝන් 6SE  දුරකතනයයි. මෙලොව අන් කිසිදු ජංගම දුරකතනයකට නැති ජනප්‍රියතාවක් එය ලබා තිබේ. 12MP කැමරාව, වීඩියෝවක් සේ වෙනස්වෙන චයරූප, 4G තාක්ෂනය, අති වේගවත් ප්‍රොසෙසරය ඇතුළු තවත් බොහෝ දෙයින් වත්මන් අයිෆෝන් දුරකථනය එහි පළමු එළිදක්මට වඩා වඩාත් ඉදිරියෙන් සිටියි.



දේශාන් වලල්ලාවිට
ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්ව විද්‍යාලය.